ഇസ്ലാമാബാദ് : പാകിസ്ഥാനിലെ ഖൈബർ പഖ്തുൻഖ്വ പ്രവിശ്യയിൽ ഇറ്റാലിയൻ പുരാവസ്തു ഗവേഷകർ നടത്തിയ ഗവേഷണത്തിൽ 1,200 വർഷം പഴക്കമുള്ള ക്ഷേത്രത്തിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ കണ്ടെത്തി. ഖൈബർ പഖ്തുൻഖ്വ പുരാവസ്തു ഡയറക്ടറേറ്റുമായി സഹകരിച്ച് ഇറ്റാലിയൻ പുരാവസ്തു ഗവേഷകർ നടത്തിയ ഖനനത്തിനിടെ സ്വാത്തിലെ ബാരിക്കോട്ടിൽ കണ്ടെത്തിയ എട്ട് പുരാതന സ്ഥലങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് ഈ ക്ഷേത്രം . സ്വാത്തിനും തക്സിലയ്‌ക്കും ഇടയിലുള്ള ഭാഗത്താണ് ഈ സ്ഥലങ്ങൾ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.
ക്ഷേത്ര അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഈ സ്ഥലത്ത് ഖനനം ചെയ്ത് എടുത്തതായി ഇറ്റാലിയൻ പുരാവസ്തു മിഷന്റെ ഡയറക്ടർ ഡോ. ലൂക്ക പറഞ്ഞു. മന്ദിറിനും ചുറ്റുമുള്ള പുരാവസ്തു പാളികൾക്കും ചുറ്റും ഒരു സംരക്ഷിത ബഫർ സോൺ സ്ഥാപിക്കുന്നതിനായി സ്വാത് നദിയിലേക്ക് ഖനനം വ്യാപിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്.
പ്രാദേശിക വികസനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും തൊഴിലവസരങ്ങൾ നൽകുന്നതിനും ഉത്ഖനനം, പൈതൃക സംരക്ഷണം, മാനേജ്മെന്റ് എന്നിവയിൽ പ്രായോഗിക പരിശീലനം നൽകുന്നതിനുമായി ജൂൺ 1 ന് ആരംഭിച്ച മൂന്ന് വർഷത്തെ സംരംഭമായ “ഖൈബർ പാത്ത് പ്രോജക്റ്റിന്റെ” ഭാഗമാണ് ഈ പദ്ധതി. നിരവധി സ്ഥലങ്ങളിൽ ഖനനങ്ങൾ നടക്കുന്നുണ്ട്, പ്രാഥമിക പഠനങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ചരിത്രാതീത കാലം മുതൽ ഇസ്ലാമിക കാലഘട്ടം വരെ ഈ സ്ഥലങ്ങൾ തുടർച്ചയായി ജനവാസമുള്ളതാണെന്നാണ്. ഗാസിയാബാദ് കാലഘട്ടം മുതലുള്ള ഒരു കോട്ടയും കണ്ടെത്തലുകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
ഖൈബർ പഖ്തുൻഖ്വയിലുടനീളമുള്ള 50 ഓളം സ്ഥലങ്ങൾ ഇറ്റാലിയൻ പുരാവസ്തു ഗവേഷകർ തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്, ശിലായുഗം, മഹാനായ അലക്സാണ്ടറുടെ കാലഘട്ടം, ഗ്രീക്ക് കാലഘട്ടം, ബുദ്ധമതം, ഹിന്ദു ഷാഹി രാജവംശം, ആദ്യകാല ഇസ്ലാമിക കാലഘട്ടം എന്നിവയുൾപ്പെടെ വ്യത്യസ്ത ചരിത്ര കാലഘട്ടങ്ങളിലായി ഇവ വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്നു. സ്വാത്തിലെ ടോക്കർദാര പ്രദേശത്ത്, ബുദ്ധമത കാലഘട്ടത്തിലെ നിരവധി സ്ഥലങ്ങളും കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. കണ്ടെത്തലുകളിൽ നിരവധി ബുദ്ധ പ്രതിമകളും ഒരു സ്മാരക സ്തൂപവും ഉൾപ്പെടുന്നു.