ന്യൂഡൽഹി: ലോത്തലിൽ നിർമ്മാണത്തിലിരിക്കുന്ന ദേശീയ സമുദ്ര പൈതൃക സമുച്ചയത്തിന്റെ പുരോഗതി പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി അവലോകനം ചെയ്തു. പൂർത്തിയാകുമ്പോൾ ലോകത്തിലെ തന്നെ ഏറ്റവും വലിയ സമുദ്ര മ്യൂസിയമായി മാറുമെന്നു പ്രധാനമന്ത്രി വ്യക്തമാക്കി.

ടൂറിസം, ഗവേഷണം, വിദ്യാഭ്യാസം, നൈപുണ്യ വികസനം തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ സമുച്ചയം പ്രധാനകേന്ദ്രമാകുമെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ഇന്ത്യയുടെ പുരാതന സമുദ്ര പാരമ്പര്യങ്ങളും സമ്പന്നമായ കടൽവ്യാപാര ചരിത്രവും ഇതിലൂടെ ലോകത്തിന് മുന്നിൽ അവതരിപ്പിക്കപ്പെടുമെന്നും അദ്ദേഹം കൂട്ടിച്ചേർത്തു.

ഒരു എക്സ് പോസ്റ്റിലൂടെയും പ്രധാനമന്ത്രി തന്റെ പ്രതികരണം പങ്കുവെച്ചു: “ലോത്തലിലെ ദേശീയ സമുദ്ര പൈതൃക സമുച്ചയത്തിന്റെ പുരോഗതി അവലോകനം ചെയ്തു. പൂർത്തിയാകുമ്പോൾ, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ സമുദ്ര മ്യൂസിയമായിരിക്കും ഇത്. ടൂറിസം, ഗവേഷണം, വിദ്യാഭ്യാസം, നൈപുണ്യ വികസനം എന്നിവയുടെ കേന്ദ്രമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നതിനൊപ്പം തന്നെ, ഇന്ത്യയുടെ പുരാതന സമുദ്ര പാരമ്പര്യങ്ങളും ഇത് പ്രദർശിപ്പിക്കും.”

ഗുജറാത്തിലെ സർവദേശീയ ശ്രദ്ധ നേടുന്ന പുരാതന തുറമുഖ നഗരമാണ് ലോത്തൽ. ഇന്ത്യൻ പുരാവസ്തു സർവേ വകുപ്പ് 1954-ൽ നടത്തിയ ഗവേഷണങ്ങളിലൂടെ പുറത്തെടുത്ത ഈ നഗരം, ലോകത്തിലെ തന്നെ ഏറ്റവും പുരാതനമായ വ്യാപാരകേന്ദ്രങ്ങളിൽ ഒന്നായി ചരിത്രത്തിൽ ഇടം നേടിയിട്ടുണ്ട്. ഇൻഡസ് വാലി സംസ്കാരത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്ന ലോത്തൽ, ഏകദേശം ക്രി.മു. 2400-ൽ തന്നെ വികസിച്ചിരുന്നുവെന്ന് തെളിവുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വ്യാപാരത്തിനും കപ്പൽഗതാഗതത്തിനുമായി പ്രത്യേകം ഒരുക്കിയ ഡോക്ക്‌യാർഡും (dockyard) സുതാര്യമായ നഗരാസൂത്രണ സംവിധാനവും ലോത്തലിന്റെ ചരിത്ര പ്രാധാന്യം വർധിപ്പിക്കുന്നു.

ലോത്തലിലെ പുരാവസ്തു ശേഖരങ്ങളിൽ നിന്ന് ലഭിച്ച മണിമണികൾ, ചെങ്കല്പാത്രങ്ങൾ, ആഭരണങ്ങൾ, മുദ്രകൾ തുടങ്ങിയവ ആ കാലഘട്ടത്തിലെ സമ്പന്നമായ വ്യാപാരബന്ധങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നു. മധ്യേഷ്യ, ഈജിപ്ത്, മേസപ്പൊട്ടാമിയ എന്നിവിടങ്ങളുമായുള്ള വ്യാപാര ബന്ധത്തിന്റെ തെളിവുകൾ ലോത്തലിൽ നിന്ന് ലഭിച്ചിരിക്കുന്നു. നഗരവികസനത്തിന്റെ ഭാഗമായി കണ്ടുവരുന്ന ജലനിര്വാഹണ സംവിധാനങ്ങളും, വീടുകളുടെ നിർമ്മാണരീതികളും ഇൻഡസ് വാലി സംസ്കാരത്തിലെ ശാസ്ത്രീയ അറിവിനെയും ശിൽപ്പശൈലിയെയും വ്യക്തമാക്കുന്നു.

സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തര ഇന്ത്യയിൽ പുരാവസ്തു ഗവേഷണങ്ങൾക്ക് പ്രാധാന്യം നൽകിയപ്പോൾ, ലോത്തൽ ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രസമ്പത്തിൽ അഭിമാനകരമായൊരു പേജ് ചേർത്തു. സമകാലീന ലോകചരിത്രകാരന്മാർ ലോത്തലിനെ “India’s earliest maritime hub” എന്ന നിലയിൽ വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു. ലോത്തലിന്റെ പുരാതന തുറമുഖവും വ്യാപാരവ്യവസ്ഥകളും ലോകചരിത്രത്തിലെ കടൽവാണിജ്യത്തിന്റെ തുടക്കകുറിപ്പുകളെ വ്യക്തമാക്കുന്നുണ്ട്.

ഇൻഡസ് വാലി സംസ്കാരത്തിന്റെ ശാഖയായി വളർന്നു വന്ന ലോത്തൽ, ഇന്നും ഗവേഷകരുടെയും ചരിത്രപ്രേമികളുടെയും പ്രധാന പഠനകേന്ദ്രമായി തുടരുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ സാംസ്കാരിക പൈതൃകവും വ്യാപാരസമ്പന്നതയും വ്യക്തമാക്കുന്ന തെളിവുകളുടെ അഭയാരാമമാണ് ഈ നഗരം.