போலி ஆவணங்களைத் தயாரித்தல், எதிரிக்கு உதவுதல், தப்பிக்க முயன்றது ஆகிய குற்றச்சாட்டுகளில் அனிதா லாஸ்கர் சுமார் 18 மாதங்கள் சிறையில் இருந்தார். குறைந்தபட்சம் அங்கு ஒப்பீட்டளவில் பாதுகாப்பாக இருந்ததாக அவர் சொல்கிறார்.

“சிறைச்சாலை வசிப்பதற்கு இனிமையான இடம் இல்லை என்றாலும், அது ஒரு வதை முகாம் அல்ல. சிறைச்சாலையில் யாரும் உங்களைக் கொல்வதில்லை,” என்று அவர் கூறினார்.

கடந்த 1943ஆம் ஆண்டில், பிரெஸ்லாவ் சிறையில் கூட்ட நெரிசல் அதிகமானதால், அங்கிருந்த யூதர்கள் அனைவரும் வதை முகாம்களுக்கு மாற்றப்பட்டனர். அனிதா ரயில் மூலம் ஆஷ்விட்ஸுக்கு அழைத்துச் செல்லப்பட்டார். இரண்டு வாரங்களுக்குப் பிறகு அவரது சகோதரி ரெனேட் அங்கு அனுப்பப்பட்டார்.

ஓர் இரவு நேரத்தில் முகாமுக்கு சென்று சேர்ந்தபோது அனிதா லாஸ்கர் ஒரு பயங்கரமான காட்சியைக் கண்டார்: “மிகவும் சத்தமாகவும் முற்றிலும் குழப்பமாகவும் இருந்தது என்பது எனக்கு நினைவிருக்கிறது. எங்கே இருக்கிறோம் என்று தெரியாது. நாய்களின் குரைப்புச் சத்தம், மக்களின் அலறல் சத்தம், ஒரு பயங்கரமான வாசனை… உண்மையில் நரகத்துக்குதான் வந்துவிட்டோம் எனத் தோன்றியது.”

முகாமுக்கு அனிதா வந்தவுடன், அவருக்கு பச்சை குத்தி மொட்டையடித்தனர். போரைப் பற்றிய செய்திகளை அறிய அங்கிருந்த கைதிகள் ஆவலுடன் இருந்தனர்.

“நான் நீண்ட காலமாக சிறையில் இருப்பதால் போரைப் பற்றி உங்களிடம் அதிகம் சொல்ல முடியாது’ என்று சொன்னேன், நான் செல்லோ வாசிப்பதாக பேச்சுவாக்கில் சாதாரணமாகக் குறிப்பிட்டேன். உடனே அங்கிருந்த ஒரு பெண், ‘ஓ, அது மிகவும் நல்லது. நீங்கள் காப்பாற்றப்படலாம்’ என்றார்.

அங்கிருந்த நிலைமை உண்மையில் நம்ப முடியாததாக இருந்தது. நான் நிர்வாணமாக இருந்தேன், எனக்கு முடி இல்லை, கையில் ஒரு எண் பொறிக்கப்பட்டு இருந்தது. இந்த நிலையில் இப்படி பேசிக் கொண்டிருந்தது எனக்கு அபத்தமாக இருந்தது. அந்தப் பெண் சென்று இசைக்குழுவை நடத்தி வந்த அல்மா ரோஸ் என்பவரை அழைத்து வந்தார், நான் பிரபலமான பெண்கள் இசைக்குழுவில் உறுப்பினரானேன்” என்று அனிதா தான் எதிர்கொண்டதை விவரித்தார்.

அல்மா ரோஸ் இசையமைப்பாளர் குஸ்டாவ் மஹ்லரின் மருமகள், அவரது தந்தை வியன்னா பில்ஹார்மோனிக் இசைக்குழுவின் தலைவராக இருந்தார். அந்த வயலின் கலைஞர் முகாம் இசைக்குழுவை தொழில்முறை நேர்த்தியுடன் நடத்தினார் என்று அனிதா லாஸ்கர் கூறுகிறார்: “நாங்கள் என்ன இசைக்கப் போகிறோம் என்பதையும், நன்றாக வாசிக்கிறோமா என்பதைப் பற்றியும் எங்களைக் கவலைப்பட வைத்தார். எங்களுக்கு என்ன நடக்கப் போகிறது என்பது போன்ற அச்சங்களை நாங்கள் தற்காலிகமாக மறந்துபோனோம்.”

முகாமுக்கு அழைத்து வரப்பட்ட மற்றவர்களிடம் இருந்து திருடிய இசைக் கருவிகளைப் பயன்படுத்தி, இசைக்குழு சில குறிப்பிட்ட ராணுவ இசைத் தொகுப்பை வாசித்தது. “எங்கள் வேலை முகாமுக்கு வெளியே வேலை செய்தவர்களின் அணிவகுப்புகளுக்கு வாசிப்பது, அவர்கள் வெளியில் அணிவகுத்துச் செல்லும்போதும், மாலையில் திரும்பி வரும்போதும் இசைப்பது எங்கள் பணியாக இருந்தது,” என்று அவர் கூறினார்.