பிரிட்டிஷ் படை தோற்கடிக்கப்பட்டது. ஆனால் அவர்களுடன் வந்த சீக்கிய படைப்பிரிவு தங்கள் தைரியத்தை கைவிடவில்லை.

பிரிட்டிஷ் வீரர்களின் பீதியை விவரிக்கும் ஆண்ட்ரூ வார்ட், “அதிகாரிகளின் மிரட்டல் இருந்தபோதிலும் வீரர்கள் தங்கள் நிலைகளை விட்டு வெளியேறி கோட்டையில் தஞ்சம் அடைய முயன்றனர். அங்கு நிறுத்தப்பட்டிருந்த ஒரு மூத்த சீக்கிய சிப்பாய், வரிசையில் கோட்டைக்குள் நுழையுமாறு கூறி அவர்களைத் தடுக்க முயன்றார். ஆனால் அவர்கள் அவரைத் தள்ளிவிட்டு கோட்டைக்குள் நுழைந்தனர்.” என்று குறிப்பிட்டுள்ளார்.

இந்தப் போரில் பிரிட்டிஷ் ராணுவத்தைச் சேர்ந்த பிரிகேடியர் வில்சன் கொல்லப்பட்டார். கிழக்கிந்திய கம்பெனியின் கொடியை வேரோடு பிடுங்கி எறிந்துவிட்டு அதன் இடத்தில் போராளிகளின் பச்சைக் கொடியை ஏற்றினார் தாந்தியா தோபே.

கிளர்ச்சியாளர்கள் கான்பூர் நகரத்தை ஆட்சி செய்ய முயற்சிக்கவில்லை. ஏனென்றால் இரு தரப்புக்கு இடையே நடந்த சண்டையில் முழு நகரமும் சிதைந்து போயிருந்தது.

கான்பூரில் தாந்தியா தோபே வெற்றி பெற்ற செய்தியைக் கேட்ட ஜெனரல் காம்ப்பெல், லக்னெளவின் பொறுப்பை ஜெனரல் ஆட்ரமிடம் ஒப்படைத்துவிட்டு மூவாயிரம் வீரர்களுடன் கான்பூர் நோக்கிச் சென்றார்.

காம்ப்பெல் கங்கைக் கரையில் இருந்து கிளர்ச்சியாளர்கள் மீது குண்டுமழை பொழியத்தொடங்கினார். கிளர்ச்சியாளர்கள் பதில் தாக்குதல் கொடுத்தனர். ஆனால் பிரிட்டிஷ் ராணுவத்தின் தாக்குதல் வலுவாக இருந்தது. கங்கையைக் கடப்பதற்கான வழி பிறந்தது. காம்ப்பெல்லின் படை கான்பூருக்குள் நுழைந்தது.

பின்வாங்குவதைத் தவிர தாந்தியா தோபேயிடம் வேறு வழி இருக்கவில்லை. அங்கிருந்து அவர் பிதூர் நோக்கிச் சென்றார். ஆனால் அவர் தைரியத்தை இழக்கவில்லை.

இதற்கிடையில் ஜான்ஸி நகரை ஆங்கிலேயர்கள் தாக்கிய செய்தி அவருக்குக் கிடைத்தது. ராணி லக்ஷ்மிபாய்க்கு உதவ அவர் உடனடியாக அங்கு சென்றார்.

கர்னல் புரூஸ் மெல்சன் தனது ‘ ஹிஸ்டரி ஆஃப் இண்டியன் ம்யூட்டனி 1857-58’ என்ற புத்தகத்தில் “கான்பூரில் ஆங்கிலேயர்களை இரண்டு முறை தோற்கடித்த, உத்வேகம் நிறைந்த ஒருவர் தலைமையில் ஆயிரக்கணக்கான வீரர்கள் ராணிக்கு உதவுவதற்காக வந்திருப்பதை ஜெனரல் ஹ்யூ ரோஸ் கண்டார்,” என்று எழுதியுள்ளார்.

“ஜான்ஸி கோட்டையின் முற்றுகையிலிருந்து தனது படையைக் குறைத்த ரோஸ், தாந்தியாவுக்கு எதிரான சண்டையில் தனது முழு பலத்தையும் அர்ப்பணித்தார். இறுதியில் தாந்தியாவின் படை களத்தை விட்டு வெளியேற வேண்டியதாயிற்று.”

இந்தச் சம்பவத்தை விவரித்து ரைஸ் ஹோம்ஸ் தனது ‘ஹிஸ்டரி ஆஃப் இண்டியன் ம்யூட்டனி’ என்ற புத்தகத்தில், “நாங்கள் உங்களுக்கு உதவ படையுடன் வந்த அந்த நேரத்தில் கோட்டையிலிருந்து குண்டுகள் வீசப்பட்டிருந்தால் ஆங்கிலேயர்கள் எந்த நடவடிக்கையும் எடுத்திருக்க மாட்டார்கள், நாங்கள் வெற்றி பெற்றிருப்போம் என்று தாந்தியா லஷ்மிபாயிடம் சொன்னார்,” என்று குறிப்பிட்டுள்ளார்.

“நாங்கள் கோட்டையை விட்டு வெளியே வருவதற்காக ஆங்கிலேயர்கள் தாக்குவது போல் நடிக்கிறார்கள் என்று கூறி கோட்டையின் காவலர் எங்களைத் தாக்க விடாமல் தடுத்தார் என்று லஷ்மிபாய் பதில் அளித்தார்,” என்றும் அவர் எழுதியுள்ளார்.